GIỚI THIỆU CHUNG
Lịch sử hình thành: tiền thân của Học viện Ngoại giao là Trường Đại học Ngoại giao (1959), Viện Quan hệ Quốc tế (1977) và Học viện Quan hệ Quốc tế (1992), Học viện Ngoại giao (năm 2008).
– Ngày 17/6/1959, Thường vụ Hội đồng Chính phủ ra quyết định thành lập Trường Ngoại giao trực thuộc Bộ Ngoại giao.
– Ngày 28/7/1960, Trường Ngoại giao sáp nhập vào Trường Đại học Kinh tế – Tài chính, trở thành Khoa Quan hệ Quốc tế (Ngoại giao – Ngoại thương).
– Tháng 01/1963, Khoa Quan hệ Quốc tế được tách ra để thành lập Trường Cán bộ Ngoại giao – Ngoại thương.
– Năm 1967, Trường Cán bộ Ngoại giao – Ngoại thương được tách thành Trường Đại học Ngoại giao và Trường Đại học Ngoại thương.
– Ngày 11/3/1977, Hội đồng Chính phủ ra Quyết định số 60/CP thành lập Viện Quan hệ Quốc tế.
– Ngày 19/5/1987, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng ban hành Nghị định số 78- HĐBT sáp nhập Trường Đại học Ngoại giao vào Viện Quan hệ Quốc tế.
– Ngày 01/8/1992, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng ra Quyết định số 279-CT đổi tên Viện Quan hệ Quốc tế thành Học viện Quan hệ Quốc tế, chịu sự quản lý trực tiếp của Bộ Ngoại giao và chịu sự chỉ đạo về sắp xếp mạng lưới chung và thực hiện các quy chế chuyên môn về giáo dục và đào tạo của Bộ Giáo dục & Đào tạo.
– Năm 2008, để đáp ứng nhu cầu của đất nước trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, mở cửa tích cực, chủ động và hội nhập quốc tế, Học viện Quan hệ Quốc tế đã được nâng cấp và đổi tên thành Học viện Ngoại giao theo Quyết định số 82/2008/QĐ-TTg ngày 23 tháng 6 năm 2008 của Thủ tướng Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Học viện Ngoại giao trực thuộc Bộ Ngoại giao.
– Theo Quyết định số 07/2019/QĐ-TTg ngày 15/02/2019 của Thủ tướng Chính phủ, thay thế quyết định cũ, quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Học viện Ngoại giao trực thuộc Bộ Ngoại giao: “Học viện Ngoại giao là tổ chức sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Ngoại giao, thực hiện chức năng nghiên cứu chiến lược về quan hệ quốc tế và chính sách đối ngoại; đào tạo đại học, sau đại học và bồi dưỡng nghiệp vụ đối ngoại“.
Cơ cấu tổ chức hiện nay:
Học viện có 15 đơn vị trực thuộc, bao gồm 06 đơn vị tương đương cấp Vụ là: Viện Nghiên cứu chiến lược ngoại giao; Viện Biển Đông; Ban Đào tạo; Trung tâm Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đối ngoại; Văn phòng; Trung tâm Thông tin, Tư liệu; 09 đơn vị tương đương cấp Phòng là: Phòng Quản lý khoa học; Khoa Lý luận chính trị; Khoa Chính trị quốc tế và Ngoại giao; Khoa Kinh tế quốc tế; Khoa Luật quốc tế; Khoa Truyền thông và Văn hóa đối ngoại; Khoa Tiếng Anh; Khoa Tiếng Pháp, Khoa Tiếng Trung Quốc.
Đội ngũ cán bộ:
Tổng số cán bộ công chức, viên chức và người lao động là 213 người. Trong đó, (1) Tỷ lệ nam / nữ: 84 là nam và 129 nữ (chiếm 60,5%), (2) Độ tuổi: 69 người dưới 35 tuổi, 120 người từ 35 đến 50 tuổi, 24 người trên 50 tuổi, (3) Trình độ: Giáo sư 03 người, Phó Giáo sư 14 người, Tiến sĩ 39 người, Thạc sĩ 86 người, Cử nhân 48 người, Cao đẳng và khác 30 người, (4) Lãnh đạo quản lý: 44 người, trong đó có 22 cán bộ cấp phòng và tương đương, 20 cán bộ cấp Vụ và tương đương và 02 cán bộ cấp Tổng cục.
CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ
Học viện có 3 chức năng chính là nghiên cứu, đào tạo và bồi dưỡng.
Quản lý và nghiên cứu khoa học:
Học viện hiện là thành viên nòng cốt của Hội đồng nghiên cứu khoa học của Bộ Ngoại giao, trực tiếp quản lý công tác nghiên cứu khoa học của Bộ Ngoại giao với hơn 250 đề tài nghiên cứu.
Trong 60 năm qua, Học viện đã trực tiếp thực hiện và tham gia thực hiện hàng trăm đề tài/chuyên đề nghiên cứu khoa học các cấp. Chỉ tính riêng từ 2008 đến nay, Học viện đã chủ trì và tham gia 03 đề tài cấp Nhà nước, 82 đề tài cấp Bộ và 26 đề tài cấp Cơ sở. Các thế hệ cán bộ của Học viện cũng đã tham gia hàng trăm chuyên đề nghiên cứu ứng dụng, các tài liệu phục vụ xây dựng nhiều chủ trương, chính sách, văn kiện lớn của Đảng và Nhà nước như Văn kiện Đại hội XI, XII và XIII; Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị về Hội nhập Quốc tế… Ngoài ra, Học viện cũng phối hợp với nhiều cơ quan nghiên cứu trong nước thực hiện các đề tài chung. Nhiều cán bộ nghiên cứu, giảng dạy có bài đăng quốc tế, nhiều trong số đó là trên các ấn phẩm khoa học có uy tín của khu vực và thế giới.
Nghiên cứu Viện Nghiên cứu Chiến lược Ngoại giao và Viện Biển Đông:
Học viện tổ chức nghiên cứu, tổng hợp và dự báo chiến lược về tình hình thế giới, quan hệ quốc tế, các vấn đề chính trị, an ninh, quốc phòng, kinh tế, luật pháp, văn hoá và chính sách đối ngoại của các quốc gia và vùng lãnh thổ; tham mưu cho Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, lãnh đạo Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng, hoạch định và thực hiện chính sách đối ngoại, xây dựng lịch sử và lý luận quan hệ quốc tế.
Học viện là thành viên và điều phối viên của Việt Nam trong nhiều mạng lưới nghiên cứu Quan hệ Quốc tế và các tổ chức, hiệp hội học thuật trong khu vực và trên thế giới như Hội đồng Hợp tác an ninh ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương (CSCAP), Mạng lưới các Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế ASEAN (ASEAN-ISIS), Mạng lưới các viện nghiên cứu Đông Á (NEAT), Mạng lưới các viện nghiên cứu ASEAN – Trung Quốc (NACT), Trung tâm nghiên cứu toàn cầu về Mê Công (GCMS), Mạng lưới các trung tâm nghiên cứu APEC (ASCC). Học viện có quan hệ hợp tác với hơn 80 viện/trung tâm nghiên cứu và trường đại học trong và ngoài nước như Viện Nghiên cứu Quan hệ quốc tế đương đại Trung Quốc (CICIR), Viện Quan hệ quốc tế Nhật Bản (JIIA), Học viện Ngoại giao Lào (IFA), Trung tâm Nghiên cứu các vấn đề chiến lược và quốc tế của Mỹ (CSIS), Brookings Viện Quốc tế Pháp ngữ (21F-Pháp), Hội đồng lý luận Trung ương, Viện Chiến lược – Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam, Viện Quan hệ quốc tế về Quốc phòng …
Học viện Ngoại giao là thành viên tích cực trong Ban nội dung của các Hội nghị quốc tế được tổ chức tại Việt Nam như: Hội nghị thượng đỉnh các nước nói tiếng Pháp, Hội nghị cấp cao APEC, Hội nghị cấp cao ASEAN, Hội nghị ASEM…
Đào tạo: Học viện được phép đào tạo Tiến sĩ (Quan hệ quốc tế, Luật quốc tế), Thạc sĩ (Quan hệ quốc tế, Luật quốc tế, Kinh tế quốc tế, liên kết đào tạo Pháp ngữ và Quan hệ quốc tế), Cử nhân (Quan hệ quốc tế, Luật quốc tế, Kinh tế quốc tế, Truyền thông quốc tế, Ngôn ngữ Anh).
Cho đến năm 2018, Học viện đã tuyển sinh 09 khoá Nghiên cứu sinh Quan hệ quốc tế, 02 khóa Nghiên cứu sinh Luật quốc tế; 19 khoá Cao học Quan hệ quốc tế, 07 khóa Cao học Luật quốc tế, 05 khóa Cao học Kinh tế quốc tế; 45 khoá Đại học chính quy, 05 Khoá Cao đẳng và 23 khoá Trung cấp. Năm 2018, số lượng học viên theo học là: 1.851 sinh viên theo học chương trình đào tạo Cử nhân, 364 đào tạo Thạc sĩ và 54 theo học Tiến sĩ.
Học viện đã ký kết chương trình hợp tác đào tạo Thạc sĩ và cử nhân Quan hệ Quốc tế với Trường Đại học Lyon III của Pháp và Trường Đại học Victoria Wellington của New Zealand.
Đội ngũ giảng viên của Học viện phần lớn được đào tạo đại học và sau đại học tại các trường đại học hàng đầu thế giới, khu vực và có thể giảng dạy trực tiếp các môn chuyên ngành bằng tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Trung Quốc. Nhiều giảng viên, nghiên cứu viên uy tín của Học viện đồng thời là cán bộ ngoại giao với nhiều kinh nghiệm thực tế. Đặc biệt, nhiều giảng viên đã từng là Trưởng các Cơ quan đại diện của Việt Nam hoặc là các nhà ngoại giao cao cấp tại nhiều quốc gia và các tổ chức quốc tế, khu vực… Ngoài ra, Học viện còn có một mạng lưới các chuyên gia cao cấp trong nước và quốc tế thường xuyên cộng tác giảng dạy và nói chuyện chuyên đề với sinh viên.
Bồi dưỡng:
Trung tâm Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đối ngoại (FOSET) có chức năng đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ đối ngoại, ngoại ngữ, kỹ năng biên phiên dịch cho đội ngũ công chức, viên chức của Bộ Ngoại giao, công chức, viên chức làm công tác đối ngoại của các Bộ, ngành, địa phương và cung cấp dịch vụ đào tạo, bồi dưỡng cho các tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật. Trung tâm FOSET đang triển khai đồng thời cả 3 Đề án ở quy mô lớn là (1) “Đề án Chương trình tổng thể đào tạo, bồi dưỡng cán bộ ngoại giao giai đoạn 2016-2020”; (2) “Đề án Bồi dưỡng nghiệp vụ đối ngoại và ngoại ngữ, biên phiên dịch cho công chức ngoại vụ địa phương giai đoạn 2016-2020”; (3) Đề án về “Bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng cho công chức viên chức làm công tác hội nhập quốc tế.
Thông tin, Tư liệu:
Trung tâm Thông tin, Tư liệu thuộc Học viện Ngoại giao thực hiện chức năng quản lý, khai thác thông tin về quan hệ quốc tế và chính sách đối ngoại của Việt Nam. Trung tâm là đơn vị phụ trách việc xuất bản Tạp chí Nghiên cứu Quốc tế và các ấn phẩm khác như sách tham khảo, giáo trình. Thư viện thuộc Trung tâm hiện có 51.615 đầu sách và tài liệu phục vụ công tác giảng dạy, nghiên cứu cho Học viện và Bộ Ngoại giao.
Văn phòng Học viện Ngoại giao:
Văn phòng thực hiện chức năng tham mưu, tổng hợp, giúp Giám đốc Học viện chỉ đạo, điều hành các mặt công tác của Học viện; theo dõi, đôn đốc và kiểm tra các đơn vị thuộc Học viện thực hiện các chương trình, kế hoạch công tác và Quy chế làm việc của Bộ Ngoại giao và của Học viện.
Hợp tác quốc tế:
Hàng năm Học viện đón và làm việc với khoảng 60 đoàn học giả, chính khách quốc tế, tham gia khoảng 60 Hội thảo quốc tế. Phòng Hợp tác Quốc tế thuộc Văn phòng Học viện Ngoại giao thực hiện chức năng là đầu mối của Học viện trong hợp tác đào tạo, nghiên cứu, học thuật với các trường đại học, học viện, viện, trung tâm nghiên cứu và các tổ chức liên Chính phủ, phi Chính phủ trong và ngoài nước. Cán bộ của Học viện thường xuyên tham gia các cuộc toạ đàm, hội thảo, hội nghị quốc tế được tổ chức ở nước ngoài.
DANH HIỆU THI ĐUA:
· Huân chương Lao động hạng Nhất (năm 1994)
· Huân chương Độc lập hạng Ba (năm 1999)
· Huân chương Độc lập hạng Nhì (năm 2004)
· Huân chương Hồ Chí Minh (2009)
· Huân chương Độc lập hạng Nhất (năm 2019)
Ngoài ra, Học viện còn được vinh dự nhận nhiều Bằng khen, Cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao, các Bộ, ngành, các nước bạn…
Sơ đồ: Cơ cấu tổ chức của Học viện Ngoại giao
