Rau ngót có tác dụng gì? Công dụng và liều dùng rau ngót

Rau ngót là một loại rau quen thuộc trong bữa ăn của người Việt. Rau ngót có giá trị dinh dưỡng cao và là một vị thuốc phòng trị nhiều bệnh. Tuy nhiên cần dùng rau ngót với lượng vừa phải để tránh tác dụng phụ cho cơ thể. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn về lợi ích và liều dùng của rau ngót qua bài viết dưới đây nhé!

1Rau ngót là gì? Thành phần dinh dưỡng của rau ngót

Rau ngót (Sauropus androgynus) còn được gọi là rau bồ ngót, rau tuốt hay rau bù ngót, thuộc họ Phyllanthaceae. Rau bồ ngót được trồng nhiều ở nước ta, đặc biệt là ở các tỉnh phía Bắc, có thể thu hoạch liên tục quanh năm.

Lá và rễ rau ngót là các bộ phận được sử dụng, sau khi thu hái thường được dùng tươi mà không qua quá trình chế biến phức tạp. Rau ngót thường được trồng để làm thuốc chữa bệnh, làm hàng rào hoặc dùng làm rau ăn.

Rau ngót là loại cây bụi, có thể cao đến 2 m. Lá chét có hình bầu dục, có màu lục thẫm, thường mọc so le, có cuống lá. Phiến lá mỏng, láng và không thấm nước. Quả bồ ngót thuộc dạng quả nang khô, có hình bầu, bên trong chứa các hạt hình tam giác.

Thành phần dinh dưỡng trong 100 g lá rau ngót gồm:

Protein: 6.4 g
Carbohydrate: 9,9 g
Chất xơ: 1,5 g
Canxi: 233 g
Chất béo: 1 g
Sắt: 3,5 g
Vitamin A và vitamin B: 10 mcg
Phốt pho: 98 mg
Vitamin C: 164 mg
Lysin: 0,16 g
Methionin: 0,13 g
Tryptophan: 0,05 g
Leucin: 0,25 g
Isoleucin: 0,17 g[1]

Rau ngót cung cấp nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe

2Ăn rau ngót có tốt không?

Rau ngót dù có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng như bất kỳ thực phẩm bổ dưỡng nào, cần được sử dụng đúng liều lượng và tần suất để đạt hiệu quả tốt nhất.

Tiêu thụ quá nhiều rau ngót hoặc sử dụng hàng ngày có thể dẫn đến các tác dụng phụ như suy giảm chức năng phổi, mất ngủ, chán ăn và ảnh hưởng đến quá trình hấp thu canxi của cơ thể.

Vì vậy, rau ngót không nên ăn hàng ngày, mỗi lần chỉ nên dùng tối đa 50 g và tránh sử dụng liên tục trong thời gian dài. Để đảm bảo một chế độ ăn uống cân bằng và đầy đủ chất dinh dưỡng nên kết hợp rau ngót với nhiều loại rau củ khác.

Đặc biệt, dù rau ngót rất có lợi cho phụ nữ sau sinh, giúp tăng cường sữa, nhưng việc lạm dụng có thể gây ngộ độc, chán ăn và ảnh hưởng đến hấp thụ các khoáng chất như canxi và phốt pho. Các mẹ sau sinh nên giới hạn việc tiêu thụ rau ngót ở mức tối đa 50g/ngày và tránh ăn liên tục trong thời gian dài để bảo vệ sức khỏe.

Ăn rau ngót với lượng vừa phải để tránh tác dụng phụ

3Rau ngót có tác dụng theo Y học hiện đại

Thanh nhiệt, giải độc cho cơ thể

Rau ngót không chỉ giúp thanh nhiệt và giải độc cơ thể, mà còn có tác dụng lợi tiểu, hỗ trợ loại bỏ các chất cặn bã ra ngoài một cách tự nhiên. Đây là một phương pháp tự nhiên và hiệu quả để làm dịu cơ thể, đặc biệt trong những ngày nắng nóng hoặc khi cơ thể cần được giải độc.

Rau ngót có tính mát giúp hỗ trợ điều trị nhiệt miệng

Cải thiện chất lượng tình dục

Sterol trong rau ngót có công dụng như một loại hormone tình dục giúp kích thích hưng phấn. Trong rau ngót còn chứa phytochemical giúp tăng chất lượng và số lượng tinh trùng ở nam giới, từ đó giúp cải thiện chất lượng tình dục.

Rau ngót chứa phytochemical giúp tăng chất lượng và số lượng tinh trùng

Giảm cân

Rau ngót cung cấp một lượng lớn protein và chất xơ nhưng lại chứa rất ít chất béo và calo vì vậy ăn rau ngót có thể khiến bạn no lâu, giảm sự thèm ăn, giúp kiểm soát tình trạng thừa cân, béo phì, có thể sử dụng rau ngót để thay thế đạm động vật trong khẩu phần ăn.

Rau ngót có nhiều chất xơ giúp no lâu, giảm cảm giác thèm ăn

Kiểm soát đường huyết

Một số nghiên cứu chỉ rõ, rau ngót có chỉ số đường huyết thấp, giàu chất xơ nên nên không làm tăng đột ngột mức đường huyết sau ăn. Bên cạnh đó rau ngót chứa lượng lớn insulin giúp kiểm soát lượng đường huyết trong cơ thể, hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh tiểu đường.

Rau ngót không làm tăng đột ngột đường huyết sau ăn

Ổn định huyết áp

Hoạt chất papaverin trong lá rau ngót có khả năng chống co thắt cơ trơn và giãn mạch máu, cải thiện tuần hoàn máu. Đồng thời, rau ngót cũng cung cấp kali và magie, hai khoáng chất quan trọng trong việc điều hòa huyết áp.

Nhờ vào đặc tính lợi tiểu tự nhiên, rau ngót giúp cơ thể loại bỏ nước và natri dư thừa, từ đó hỗ trợ hạ huyết áp cho những người bị tăng huyết áp khi được sử dụng đều đặn.

Rau ngót chứa papaverin giúp điều hòa huyết áp

Tăng cường hệ miễn dịch

Lá bồ ngót chứa lượng lớn vitamin C, khoáng chất và chất chống oxy hóa như flavonoid và carotenoid giúp giảm viêm và bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công của các tác nhân gây bệnh.[2]

Rau ngót giàu chất chống oxy hóa giúp bảo vệ sức khỏe

4Rau ngót có tác dụng theo Y học cổ truyền

Tính vị: Lá rau ngót có tính mát và vị ngọt bùi, rễ rau ngót có tính mát, ngọt nhạt và hơi đắng.
Theo Đông y, lá rau ngót có tác dụng giải độc, hoạt huyết, lợi tiểu, mát huyết.
Trong khi đó, rễ rau ngót có công dụng tiêu độc, chữa viêm phổi, ban sởi, tiểu rắt và sốt cao.[2]

Rau ngót được ứng dụng làm thuốc trong Đông y

5Liều dùng của rau ngót

Rau ngót có thể được ứng dụng để làm thuốc sắc, nước ép hoặc chế biến thành các món ăn. Liều lượng rau ngót khuyến nghị mỗi ngày là từ 20 đến 40 gam.[2]

Chế biến rau ngót kết hợp với các thực phẩm khác để cân bằng dinh dưỡng, tránh dùng quá liều

6Một số bài thuốc có sử dụng rau ngót

Bài thuốc chữa đỏ mắt

Chuẩn bị: 50 gam rau bồ ngót, 30 gam lá tre, 10 gam lá chanh, 30 gam rễ cỏ xước và 30 gam lá dâu.
Tiến hành: Rửa sạch tất cả nguyên liệu và cho vào ấm, sắc thuốc uống nhiều lần trong ngày, sử dụng liên tục trong nhiều ngày để làm giảm đỏ mắt.

Bài thuốc trị táo bón ở trẻ

Chuẩn bị: 30 gam rau ngót, 30 gam bầu đất và 1 quả bầu dục lợn.
Tiến hành: Tất cả nguyên liệu đem nấu canh, cho trẻ ăn 3 – 5 ngày giúp điều trị táo bón hiệu quả.

Nấu canh rau bồ ngót giúp hỗ trợ tiêu hóa, trị táo bón cho trẻ

Bài thuốc trị sốt cao, ho, ban, tưa lưỡi hoặc sởi

Chuẩn bị: 20 – 40 gam lá rau ngót tươi.
Tiến hành: Đem sắc nước và uống mỗi ngày giúp hạ sốt, cải thiện triệu chứng ho, ban.

Ngoài ra lá rau ngót cũng có thể dùng để chữa tưa lưỡi cho trẻ bằng cách giã nát lá rau ngót, vắt lấy nước cốt và pha với mật ong. Sau đó, thấm hỗn hợp này vào băng gạc rồi nhẹ nhàng thoa lên lưỡi, vòm họng và lợi của bé. Thực hiện đều đặn cho đến khi tưa lưỡi biến mất thì dừng lại.

Bài thuốc trị chứng đái dầm ở trẻ

Chuẩn bị: 40 gam lá bồ ngót.
Tiến hành: Đem lá rửa sạch, giã nát và vắt lấy nước cốt, sau đó thêm 1 ít nước đun sôi để nguội và chia đều cho trẻ uống trong ngày.

Bài thuốc giúp lợi sữa, làm sạch và đẩy nhau thai còn sót lại ở phụ nữ sau sinh

Chuẩn bị: 40 gam lá rau ngót tươi.
Tiến hành: Lá rau ngót tươi đem giã nát, vắt lấy nước và thêm nước đun sôi để nguội cho đủ 100 ml. Chia làm 2 và uống cách nhau 10 phút.

Ngoài ra, để tăng cường sức khỏe sau sinh, các chị em có thể chế biến rau ngót thành canh nấu với giò sống hoặc thịt lợn nạc để dùng.

Bài thuốc chữa chảy máu cam

Chuẩn bị: Một nắm lá rau ngót tươi.
Tiến hành: Lá rau ngót tươi đem rửa sạch và giã nát. Dùng phần nước uống, còn phần bã đắp lên mũi.

Uống nước lá rau ngót là bài thuốc dân gian điều trị chảy máu cam hiệu quả

Bài thuốc chữa nám da

Chuẩn bị: 20 – 40 gam lá bồ ngót.
Tiến hành: Lá bồ ngót xay hoặc giã nát rồi vắt lấy nước uống. Phần bã đem đắp lên vùng da bị nám 20 – 30 phút rồi rửa lại bằng nước sạch. Thực hiện đều đặn mỗi ngày giúp giảm vết nám hiệu quả.

Rau ngót có công dụng giảm vết nám da

Bài thuốc chữa sót nhau

Chuẩn bị: 40 gam lá rau ngót.
Tiến hành: Sau khi rửa sạch lá và giã nát, thêm một ít nước đã đun sôi và để nguội vào. Vắt lấy khoảng 100 ml nước, chia thành 2 phần để uống, mỗi phần cách nhau 10 phút. Khoảng 15-20 phút sau, nhau sẽ được được đẩy ra.

Ngoài ra lá rau ngót còn có tác dụng chữa chậm kinh hiệu quả bằng cách giã nhỏ lá đắp vào gan bàn chân.[1]

7Cách nấu canh rau ngót

Bồi dưỡng cho phụ nữ sau sinh bằng cách nấu canh rau ngót với thịt lợn nạc hoặc giò sống ăn.
Chữa cốt thống: Chuẩn bị rau ngót 50 g, tủy xương lợn (50 – 80 g), nấu canh ăn. Ngoài ra rau ngót nấu canh với hến là món ngon, bổ dưỡng, lại có tác dụng giải nhiệt mùa hè.
Chữa mồ hôi trộm: Nấu canh rau ngót 30 g với rau bầu đất 30 g, bầu dục lợn 50 g. Chữa trẻ bị âm hư ra mồ hôi trộm, người luôn nóng.
Trị nội nhiệt táo bón, trẻ em còi xương, người lớn ăn kém, mệt mỏi khó lên cân, người bị tiểu buốt, ban sởi, phụ nữ sau sinh, sót nhau, ít sữa: Nấu canh với thịt cua đồng 100 g, rau ngót 100 g, gừng tươi 10 g, hành khô và gia vị vừa đủ.

Canh rau ngót vừa là món ăn ngon vừa là bài thuốc chữa bệnh hiệu quả

8Các tác hại của rau ngót với sức khỏe

Mặc dù rau ngót ít gây tác dụng phụ, nhưng nếu không sử dụng đúng cách hoặc quá liều, có thể gây ra những vấn đề sức khỏe không mong muốn:

Gây mất ngủ: Uống nước ép rau ngót liên tục từ 2 tuần đến 7 tháng với liều lượng 150 gam mỗi ngày có thể dẫn đến mất ngủ, khó thở và chán ăn. Tuy nhiên, các triệu chứng này thường sẽ hết sau một ngày nếu bạn ngừng sử dụng rau ngót.
Gây cản trở quá trình hấp thu phốt pho và canxi: Glucocorticoid có trong rau ngót có tác dụng ức chế, làm giảm quá trình hấp thu canxi và phốt pho, gây thiếu hụt khoáng chất và cản trở quá trình trao đổi chất của cơ thể.
Gây sẩy thai: Mặc dù chưa có nghiên cứu cụ thể về ảnh hưởng của rau ngót đối với thai kỳ, nhưng việc phụ nữ mang thai tiêu thụ quá nhiều rau ngót qua thức ăn hay nước uống có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. Vì vậy, cần thận trọng và tránh lạm dụng rau ngót trong thời kỳ mang thai.[2]

Tránh dùng rau ngót cho người khó ngủ, ngủ không sâu giấc

9Lưu ý khi sử dụng rau ngót

Mặc dù có rất nhiều lợi ích và dinh dưỡng, tuy nhiên rau ngót không dành cho ba đối tượng sau đây:

Phụ nữ đang mang thai: Rau ngót có chứa papaverin có thể gây co thắt tử cung và tăng nguy cơ sảy thai, đặc biệt là trong rau ngót sống. Vì vậy phụ nữ mang thai nên tránh dùng rau ngót sống.
Người cao tuổi, người kén ăn, khó ngủ: Rau ngót có tác dụng phụ như khó thở, chán ăn, khó ngủ. Do vậy người lớn tuổi, đặc biệt với những ai có thể trạng yếu chỉ nên dùng rau ngót đã nấu chín nhưng chỉ với một lượng nhỏ.
Người gầy yếu, còi xương, loãng xương: Tuy chứa nhiều canxi nhưng rau ngót còn chứa glucocorticoid – chất có khả năng làm cản trở quá trình hấp thu phốt pho và canxi trong cơ thể. Vì vậy người loãng xương nên tránh dùng.

Phụ nữ đang mang thai 3 tháng đầu không nên ăn rau ngót

Hy vọng bài viết trên đã cho bạn biết thêm về công dụng và liều dùng của rau ngót – một loại thực phẩm quen thuộc hằng ngày và giàu chất dinh dưỡng. Nếu thấy bài viết hay và bổ ích, hãy chia sẻ đến những người xung quanh nhé!