Nguyên nhân
Nguyên nhân chính gây ra u tế bào hắc tố (melanoma) liên quan đến sự tổn thương DNA trong các tế bào da, chủ yếu là do tiếp xúc với tia cực tím (UV). Tuy nhiên, có nhiều yếu tố nguy cơ khác nhau có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh này. Dưới đây là các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ chính:
Tia cực tím (UV)
- Ánh nắng mặt trời: Tia UV từ ánh nắng mặt trời là nguyên nhân chính gây tổn thương DNA trong tế bào da, dẫn đến sự phát triển của u tế bào hắc tố.
- Nguồn UV nhân tạo: Các nguồn ánh sáng UV nhân tạo như giường tắm nắng và đèn UV cũng làm tăng nguy cơ mắc u tế bào hắc tố.
Yếu tố di truyền
- Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người mắc u tế bào hắc tố, nguy cơ của các thành viên khác cũng tăng lên.
- Đột biến gen: Một số đột biến gen di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, chẳng hạn như đột biến trong gen CDKN2A hoặc CDK4.
Đặc điểm da
- Da sáng màu: Người có da, tóc và mắt màu sáng có ít melanin hơn để bảo vệ da khỏi tia UV, dẫn đến nguy cơ cao hơn.
- Nốt ruồi bất thường: Số lượng lớn nốt ruồi hoặc nốt ruồi không điển hình (dysplastic nevi) cũng là yếu tố nguy cơ.
Yếu tố môi trường
- Tiếp xúc với chất hóa học: Một số chất hóa học nhất định có thể làm tăng nguy cơ mắc u tế bào hắc tố.
Tiền sử bệnh lý
- Tiền sử cá nhân: Nếu bạn đã từng mắc u tế bào hắc tố hoặc một loại ung thư da khác, nguy cơ tái phát cao hơn.
- Suy giảm hệ miễn dịch: Những người có hệ miễn dịch suy yếu, chẳng hạn như bệnh nhân ghép tạng dùng thuốc ức chế miễn dịch, có nguy cơ cao hơn.
Yếu tố hành vi
- Thói quen tắm nắng: Thường xuyên tắm nắng mà không sử dụng các biện pháp bảo vệ như kem chống nắng, quần áo bảo hộ.
- Giường tắm nắng: Sử dụng giường tắm nắng tăng nguy cơ phát triển u tế bào hắc tố, đặc biệt nếu sử dụng từ khi còn trẻ.
Tuổi tác và giới tính
- Tuổi tác: Nguy cơ mắc u tế bào hắc tố tăng theo tuổi.
- Giới tính: Tùy theo từng quốc gia, nam giới hoặc nữ giới có thể có nguy cơ cao hơn; ví dụ, ở Mỹ, nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.